De zin en onzin van insectenhotels

In Nederland wonen inmiddels meer dan 18 miljoen mensen, en de uitbreiding van bebouwing gaat vaak ten koste van de natuur. Omdat we ons steeds meer bewust worden van de negatieve gevolgen van deze verstedelijking, zoeken steeds meer mensen naar manieren om natuur terug te brengen in hun omgeving. Insectenhotels zijn een van de manieren om de natuur te helpen en kunnen een nuttige aanvulling zijn op elke tuin of balkon. Maar hoe effectief zijn deze hotels echt, en wat moet je weten voordat je er eentje plaatst?

Wat zijn insectenhotels en wie maakt er gebruik van?

Insectenhotels bieden een veilige plek voor verschillende insectensoorten, het is vooral effectief voor solitaire bijen en wespen, die essentieel zijn voor de bestuiving van bloemen en gewassen. Je hebt misschien wel eens gehoord van bijen in bijenkasten, maar wist je dat er ook bijen zijn die geen kolonie vormen? Deze solitaire bijen zoeken een geschikte plek om hun eieren te leggen, en een insectenhotel is perfect voor hen. Ook solitaire wespen, zoals metselwespen en graafwespen, gebruiken deze hotels als nestplek. Ze jagen op andere insecten en brengen deze naar het hotel om hun eieren mee te voeden.

Solitaire bijen zijn bijvoorbeeld essentieel voor de bestuiving van bloemen, net zoals hun honingbij-soortgenoten. Ze verzamelen pollen en zorgen voor een gezonde bloei. Insectenhotels bieden hen de juiste plek om hun eieren af te leggen en een nieuwe generatie voort te brengen. Soorten zoals metselbijen, behangerbijen, maskerbijen en wolbijen zijn vaak te vinden in deze hotels (Roessink & Belgers, 2021).

Waar moet je op letten bij het plaatsen van een insectenhotel?

De effectiviteit van een insectenhotel hangt af van de locatie en enkele specifieke kenmerken van het hotel zelf:

• Oriëntatie: Zorg ervoor dat de gaten in het hotel naar het zuiden of zuidoosten gericht zijn voor maximale zonnestraling. Dit zorgt ervoor dat de insecten het hotel snel kunnen vinden.
• Bescherming tegen regen: Een afdakje of overkapping is belangrijk om te voorkomen dat regenwater het hotel binnendringt. Dit maakt het hotel aantrekkelijker voor insecten die niet van vochtige omstandigheden houden.
• Gaten en materialen: De gaten moeten glad zijn, zodat de tere vleugels van de bijen en wespen niet beschadigen. Let op splinters en oneffenheden. De diameter van de gaten moet variëren van 3 tot 8 mm, afhankelijk van het type insect dat je wilt aantrekken.
• Voedselrijke omgeving: Zet je insectenhotel in de buurt van bloemenvelden of tuinen (minder dan 100 meter afstand) waar veel bloeiende planten te vinden zijn. Insecten zijn namelijk “warmteminnende” wezens die floreren in zonnige omgevingen.
• Diepte van de gaten: De gaten in het hout moeten ongeveer 8 tot 10 cm diep zijn, zodat de insecten voldoende ruimte hebben voor hun nesten.

Hoe onderhoud je je insectenhotel?

Een insectenhotel heeft doorgaans minimaal één jaar geen onderhoud nodig. Sommige insecten kunnen zelfs oude nesten hergebruiken. Maar voor optimaal gebruik is het een goed idee om in het vroege voorjaar een onderhoudsbeurt uit te voeren. Verwijder verouderde of beschadigde onderdelen en maak de hotelruimtes schoon met een borstel. Als je hotel gebruik maakt van materialen zoals riet of bamboe, zorg er dan voor dat deze elke twee jaar worden vervangen, omdat de effectiviteit anders afneemt. Een schoon, goed onderhouden insectenhotel kan nieuwe gasten aantrekken en een belangrijke bijdrage leveren aan de biodiversiteit in je tuin.

Het belang van insectenhotels

Hoewel het niet altijd mogelijk is om de natuur in zijn geheel terug te brengen in stedelijke gebieden, kunnen insectenhotels een waardevolle bijdrage leveren aan het herstel van de biodiversiteit. Door een insectenhotel te plaatsen, bied je niet alleen onderdak aan belangrijke bestuivers zoals solitaire bijen, maar help je ook andere nuttige insecten zoals wespen, die van groot belang zijn voor het in stand houden van een gezond ecosysteem.

Omslagafbeelding door G-R Mottez